Zijn vissen intelligente wezens? Of lijden ze aan jongdementie en vergeten ze alles na één seconde? Voelen ze pijn? En genot? Lees snel verder en onderscheid de feiten van de fabels.
Gelijkenissen vissen en zoogdieren
Anatomie
Vissen hebben net zoals honden, katten en jijzelf, de mens, een skelet, spieren, een zenuwstelsel, een hart en bloedvaten, een ademhaling, vijf zintuigen (zien, horen, voelen, ruiken en proeven), manieren om zich voort te planten, een hormoonstelsel en een ontlasting.
In de opbouw van onze lichamen zitten dus talrijke gelijkenissen.
Wist je dat vissen…
- even scherp of zelfs scherper zien dan mensen?
- via hun reukzin de weg naar huis terugvinden of soortgenoten herkennen?
- op meer manieren geluid kunnen produceren dan mensen?
- niet enkel smaakpapillen hebben op hun tong, maar ook op hun lippen en snuit?
Voelen vissen pijn?
Ja, vissen voelen pijn. Zowel de eerste scherpe pijn als de aanhoudende pijn die erop volgt.
Uit onderzoek is ook gebleken dat vissen mogelijkheden zoeken om hun pijn te verlichten en om pijn te ontwijken.
Zebravissen zwemmen bijvoorbeeld liever in een ruimte met veel vegetatie dan in een kale ruimte. Maar als ze pijn voelen, dan verkiezen ze wél de kale ruimte als daarin een pijnstiller werd opgelost. En zo zijn er nog tal van voorbeelden.
Voelen vissen genot?
Opnieuw is het antwoord: ja.
Wist je dat (bepaalde) vissen:
- zoals sommige zeebaarzen, haaien en roggen (in het wild) graag geaaid worden door duikers?
- langsgaan bij kleinere poetsvissen om zich te laten reinigen, maar ook omdat ze de strelingen leuk vinden?
- verslaafd kunnen raken aan bepaalde verslavende stoffen?
- soms speels op luchtbellen rijden? True story
Verschillen vissen en zoogdieren
Gezichtsuitdrukkingen
Vissen hebben een hart en hersenen, voelen pijn en genot, maar kunnen niet lachen of fronsen. Ook angst staat niet op hun gezicht geschreven. Daarom is het moeilijk voor de mens om hen te lezen. Vissen communiceren hun emoties echter vooral met hun lichaam, net zoals honden en katten dat doen.
Als vissen pijn voelen of angstig zijn:
- ademen ze sneller,
- vluchten ze,
- zitten ze heel stil,
- proberen ze zich groter te maken,
- of veranderen ze van kleur.
Grootte van de hersenen
Maar vissen hebben kleinere hersenen, toch? Zijn ze dan niet minder intelligent? Absoluut niet. Ze hebben zich eenvoudigweg aangepast aan hun omgeving.
De dichtheid van water is 800 keer groter dan die van lucht, waardoor ze gestroomlijnd en gespierd moeten zijn om zich voort te bewegen. Grote hersenen meesleuren is dus niet echt voordelig.
Een voorbeeld van hun intelligentie?
De straalvinnige grondel, een klein visje, blijft bij eb graag bij de kust. Daar zitten ze in warme poeltjes, waar veel lekkers te vinden is. Maar veilig is zo’n poeltje niet. Ze maken zich bij gevaar uit de voeten door in nabijgelegen poeltjes te springen! Hoe weten ze dat die daar liggen? Of hoe belanden ze niet op rotsen? Doordat ze het gebied uit hun hoofd geleerd hebben.
Hoeveel weet jij over vissen? Doe de quiz! Wist je dat vissen...
- elkaar herkennen, ook als ze elkaar een tijd lang niet gezien hebben?
- kunnen aanleren hoe ze een val moeten vermijden (en ze dat een jaar later nog weten?)
- voorwerpen kunnen inzetten als werktuigen?
- liever in een tank zwemmen met vissen die ze kennen dan met vreemde vissen?
- hun plaats kennen binnen hun sociale hiërarchie?
Het antwoord is dus nee: ze vergeten niet alles na een paar seconden. Ze hebben zelfs een zeer goed geheugen! Hopelijk is jouw geheugen ook in topvorm, zodat je deze straffe weetjes nooit meer vergeet 😉
Cijfers en doodsoorzaken
In 2018 werden er – naar schatting – 2 triljoen vissen gedood. Dat zijn 2 keer 1,000,000,000,000 vissen. Het aantal nullen spreekt voor zich. En zo’n getal doet vergeten dat er achter elk nummer een individu schuilt: een vis die op een van de volgende manieren de dood werd ingejaagd.
- Verstikking: Eens een vis op het droge komt, start een tergend langzame dood (tot wel 15 minuten).
- Decompressie: De dieren worden zo snel en krachtig uit het water gehesen dat hun zwemblazen scheuren, hun ogen uit hun oogholtes springen of hun organen door hun mond naar buiten barsten.
- Verplettering: Ofwel onder het water in het net, ofwel onder hun soortgenoten aan dek. Ze begeven het onder het immense gewicht.
Messen: De kieuwen, buik of keel van de vis worden opengesneden. Het resultaat? Een bloedbad. Alle hens aan dek…
Campagne Stop de Dierindustrie / ‘Vis Wijzer, Vis Niet’
‘Vis wijzer, vis niet’ is een campagne van Bite Back, gericht op het informeren van mensen over de destructieve gevolgen van visconsumptie. De laatste jaren werd deze campagne geïntegreerd in een bredere campagne (Stop De Dierindustrie) waarmee we de aandacht willen vestigen op, en een einde willen maken aan, de structurele uitbuiting van dieren die voor consumptie dienen (vlees & vis) of consumptiegoederen produceren (zuivel, eieren). Ook het lijden van vissen (en schaaldieren) komt regelmatig aan bod binnen deze campagne.
Lees hier meer over Stop De Dierindustrie.
Bronnen
- Balcombe, J. (2018). Het geheime leven van vissen: Hoe vissen leven, liefhebben, samenwerken en communiceren – ontdekkingen uit de onderwaterwereld. Amsterdam: Meulenhoff Boekerij bv
- PETA. Vissen en andere zeedieren.
- Mellen, M. (2019). The Number of Fish Killed in 2018 Will Shock You.
- Het Laatste Nieuws. (2015). Zijn vissen intelligenter dan we denken?
Nederlands (België) 
Français de Belgique