FAQ: Eieren van vrije uitloop en biologische eieren: beter of niet?

Eens de woorden ‘vrije uitloop’ en ‘biologisch’ verschijnen, concluderen de meeste mensen dat de kippen in kwestie een gelukkig leven leiden. Maar worden kippen die vrij mogen rondlopen echt goed behandeld? Hoe ziet hun leven er eigenlijk uit?

In dit blogbericht bespreken we de vier soorten houderijsystemen in Vlaanderen, waaronder eieren van vrije uitloop en biologische eieren.

De kip: een kennismaking

Kippen worden vaak afgeschreven als domme dieren. In de werkelijkheid zijn ze echter slim, gevoelig en sociaal en hebben ze elk een eigen persoonlijkheid. Enkele feiten:

Ze onthouden dingen even goed als de meeste primaten.
Ze kunnen deductief redeneren, wat een kind pas vanaf 7 jaar kan.
Ze beschikken over zelfcontrole.
Ze doen aan non-verbale communicatie en kennen 24 verschillende kreten.
Ze hebben heel wat emoties en kunnen zich bv. zowel angstig als verwachtingsvol voelen.
Hennen zijn zorgzame moeders, die een band opbouwen met hun kuikens nog voordat ze geboren zijn.

Lees meer over de intelligentie en persoonlijkheid van kippen in onze blogpost over de kip.

Vier soorten houderijsystemen

Op alle eieren en de verpakking ervan kan je een van de volgende vier codes aantreffen:

Code 0: eieren afkomstig van biologische kippen
Code 1: eieren afkomstig van kippen met vrije uitloop
Code 2: eieren afkomstig van scharrelkippen
Code 3: eieren afkomstig van kippen in batterijen

Code 3: Legbatterijen en verrijkte kooien

Legbatterijen zijn kleine kooien waarin de kip op een oppervlakte zit van minder dan één A4-blad. Ze veroorzaakten heel wat opspraak en werden daarom in 2012 verboden in alle landen van de EU.

In de plaats kwamen ‘verrijkte kooien’:

Slechts een klein beetje groter dan de kooien uit legbatterijen.
Oppervlakte van 0,075 m2 : iets groter dan een A4-blad.
De kippen kunnen niet naar buiten en krijgen nooit natuurlijk daglicht te zien.

Code 2: Scharrelkippen

Het woord ‘scharrelkip’ lijkt te beloven dat de kippen vrij kunnen rondlopen en gezellig kunnen scharrelen. Het woord is echter misleidend.

Scharrelkippen kunnen rondlopen in een stal met (volgens de regels) 9 kippen per m². Dat zijn ongeveer 2 A4’tjes per kip.
Er hoort strooisel op de grond te liggen en ook legnesten en zitstokken moeten aanwezig zijn.
De kippen kunnen niet naar buiten.

Volgens onderzoek van het Belgisch Pluimveeloket zijn aandoeningen als pootproblemen en borstbeenafwijkingen of –breuken schering en inslag bij leghennen in scharrelstallen. De zitstokken en ondergrond zijn niet optimaal aangepast aan de dieren. In 2017 kwam Animals Rights naar buiten met beelden van kippen in dit soort stallen. De Standaard beschreef de situatie als volgt: “Dieren met pootaandoeningen of kale plekken van de stress staan op elkaar gepakt.” (2017)

Opdat de kippen elkaar niet zouden pikken, mag de punt van de snavels verwijderd worden door ze – zonder verdoving – af te knippen of weg te branden. Er zitten heel wat zenuwuiteinden in de snavel, waardoor dat enorm pijnlijk is.

Code 1: Vrije uitloop

Deze kippen leven in hetzelfde soort stallen als scharrelkippen (oppervlakte per kip: ongeveer 2 A4’tjes). Het enige verschil is dat ze overdag naar buiten kunnen, waar elke kip over 4 m² beschikt.

Het probleem is dat de kippen die ruimte buiten niet altijd of ten volle kunnen benutten. De reden? De vlakte is meestal kaal, waardoor de dieren amper beschut zijn tegen regen en wind, de felle zon of vijanden. Ze blijven daarom vaak binnen of blijven dicht in de buurt van de stal. Dat ze die beperkte extra ruimte dus hebben, betekent niet dat die aan hun noden is aangepast.

Bovendien mogen de snavels van deze kippen ook – zonder verdoving – verminkt worden. Er kan dus moeilijk geconcludeerd worden dat deze kippen een gelukkig leven leiden.

Code 0: Biologische kippen

Het verschil tussen eieren van vrije uitloop en biologische eieren is in wezen niet zo groot. De omstandigheden zijn als volgt:

In de scharrelstallen leven 6 kippen op een oppervlakte van 4 m² (slechts 3 kippen minder dan bij vrije uitloop per m²)
Buiten krijgen ze net zoals de kippen bij vrije uitloop 4 m² (hoewel dit relatief veel lijkt, is
De kippen krijgen biologisch voer te eten.
Hun snavels mogen niet verminkt worden.
In tegenstelling tot wat je zou verwachten, lijden biokippen vaker aan infecties en ziektes; ze zijn vaker het slachtoffer van wormen en mijten.
Hoewel de hennen meer plaats hebben, is verenpikken nog steeds een groot probleem. De dieren pikken elkaar regelmatig dood.

Wat hebben alle 4 systemen nu gemeen?

Kippen kunnen van nature wel 10 jaar oud worden. Maar in de eierindustrie worden ze na ongeveer 1,5 jaar afgeschreven en geslacht, omdat ze geen eieren meer leggen.
Hanen leggen geen eieren en worden dus bij de geboorte geslacht; ze worden en masse versnipperd of vergast. Dat gebeurt ook in de bio-industrie.

Hoe je het dus draait of keert, geen enkel soort ei is vrij van leed.