Kippen

Kippen in de vlees- en eierindustrie leven in trieste omstandigheden. In België leven er ongeveer 53 miljoen kippen in de industrie, waarvan 36 miljoen vleeskippen en 16 miljoen legkippen. (1) (2)

In België worden jaarlijks zo’n 300 miljoen kippen geslacht, dat is bijna dubbel zoveel dan 30 jaar geleden. (3)

Natuurlijk gedrag

Communicatie, Sociale interactie & Intelligentie 

Kippen zouden de dag voor hun ei uitkomt al communiceren met het embryo. Wanneer het kuikentje uitkomt, wordt het vooral gerustgesteld door warmte, of dat nu van de moederkip komt of van een warme hand. Ook het gekakel van de kip werkt geruststellend. Het communiceren via geluiden is belangrijk voor zowel kuikens als moederkippen. Kuikens blijven zo’n 12 weken bij hun moeder. Ter vergelijking: een vleeskip in de industrie wordt geslacht op 41 dagen oud, dat is nauwelijks 6 weken jong. 

De communicatie tussen kippen is complex en bestaat uit meer dan 24 verschillende soorten geluiden en nog meer gedragingen. Hun communicatiestijl verschilt naargelang de situatie en de andere aanwezige individuen. Sociale experimenten bij kippen wijzen uit dat de dieren interacties kunnen voorspellen op basis van hun indirecte ervaringen met anderen. Kippen maken bijvoorbeeld gebruik van referentiële communicatie. Dit zijn signalen (roepen, fluittonen, enz.) die verwijzen naar specifieke elementen van de omgeving. De dieren die het gebruiken kennen betekenis toe aan elk signaal op een manier die lijkt op de manier waarop mensen woorden gebruiken om te verwijzen naar objecten in onze wereld. Kippen hebben bovendien individuele persoonlijkheden, net als mensen. (4) (5) (8)

Kippen zijn sociale dieren. Ze vormen stabiele sociale groepen die bestaan uit individuen met gedefinieerde rangen die een pikorde vormen. Kippen kunnen tot 100 soortgenoten herkennen en onthouden. Daarnaast kennen ze ook elkaars sociale status binnen de groep. Ze hebben dus een goed geheugen. Kippen kunnen ook onderscheid maken tussen verschillende mensen, door de individuen te herkennen die ze associëren met positieve ervaringen (zoals eten, sociaal gezelschap) en degenen die hen slecht hebben behandeld. Kippen generaliseren deze ervaringen: Een kip die ervaring heeft met positief contact met mensen, zal de neiging hebben om minder bang te zijn voor mensen met wie ze nog nooit eerder contact hebben gehad, ongeacht eventuele fysieke verschillen in uiterlijk of kleding. Als hun interacties met mensen negatief zijn, kunnen ze algemene angstreacties op alle mensen vertonen. (8)

Uit onderzoek blijkt dat het cognitieve vermogen van kippen vergelijkbaar is met dat van primaten. Kippen begrijpen bijvoorbeeld dat objecten blijven bestaan, ook wanneer deze uit het zicht zijn. Wij mensen ontwikkelen dit vermogen als we 1 à 2 jaar zijn. Verder hebben kippen een vorm van tijdsbesef. Ze kunnen anticiperen op wat er gaat gebeuren. Kippen hebben enig begrip van numerositeit en bezitten een aantal basale rekenkundige capaciteiten. (8) (13)

Via deze podcast leer je meer over de communicatie tussen kippen. 

Emoties

Kippen ervaren complexe positieve en negatieve emoties. Bovendien lijken ze enige mate van empathie aan de dag te leggen. Zo werd er tijdens een experiment lucht geblazen in de kooien van hennen. Zij vertoonden hier zelf geen fysiologische of gedragsveranderingen door. Wanneer dit echter bij hun kuikens gedaan werd, was er wel een duidelijke reactie bij de moederkippen. Er waren fysiologische en gedragsveranderingen te zien die wijzen op emotionele nood. Die reactie kwam er niet alleen door de communicatie van de kuikens, maar ook doordat de kippen wisten dat er lucht in de kooien geblazen werd. 

De vogels vinden het leuk om te spelen. Ze zijn bovendien intelligent, emotioneel en soms humeurig. Kippen kunnen zenuwachtig zijn, omdat ze iets positief of negatief verwachten, en afhankelijk daarvan ook verschillende gedragingen stellen. (6) (7) (8)

In de industrie

In een industriële kippenstal wordt uitsluitend voorzien in strooisel, voeding en drinkwater. Elke kip heeft slechts een A4-tje aan ruimte beschikbaar en kan daardoor maar zeer beperkt natuurlijk gedrag stellen. 

Welzijnsproblemen

In de industrie krijgt men veel te maken met ziektes en andere problemen. Er is een hoge mortaliteit, zowel in de eerste levensweken als later. Ook veel ontwikkelingsstoornissen van hun beenderen komen voor, net als infecties op hun botten. Daarnaast zijn er stoornissen van de spieren, huidaandoeningen, vocht in de buikholte, ademhalingsproblemen, stress… Dit heeft vaak te maken met de omstandigheden waarin de dieren moeten leven en hoe ze gekweekt worden. De luchtkwaliteit in een stal is abominabel, de kwaliteit van het strooisel ondermaats, de temperatuur is niet constant, er is te veel licht, de bezettingsdichtheid is te groot… (9) (10)

Een veelvoorkomende ziekte in de pluimveeindustrie is de Vogelgriep (Aviaire influenza). Na infectie worden de kippen snel ziek, vaak al binnen enkele uren. Dit gaat gepaard met verschillende symptomen: sloomheid, de kippen maken geen geluid meer, ze gaan minder eten en drinken, leggen minder eieren, ze ontwikkelen luchtwegklachten zoals niezen en hoesten, ze hebben ademhalingsmoeilijkheden en ontwikkelen zenuwverschijnselen zoals draaien met de kop, kreupel lopen, de vleugels gaan laag hangen enzovoort… (14)

Wanneer er een uitbraak van de vogelgriep is in de industrie, wordt het volledige bedrijf ‘geruimd’, dit wil zeggen dat alle kippen worden gedood en hun karkassen worden vernietigd. Andere pluimveebedrijven die binnen 1 kilometer van een besmet bedrijf liggen, worden preventief geruimd. Ook bedrijven die contact hadden met het besmette bedrijf, bijvoorbeeld omdat iemand de locatie bezocht kort nadat die op een besmet bedrijf was, worden preventief geruimd. Honderdduizenden dieren worden op deze manier gedood; een dood die vermeden kon worden. 

Het vogelgriepvirus van het type A kan overgedragen worden van dier op mens. De besmetting gebeurt voornamelijk bij nauw, herhaald en langdurig contact met besmette dieren of hun uitwerpselen, rechtstreeks of onrechtstreeks (oppervlakken en/of handen die bevuild zijn met uitwerpselen). Bij de mens kan dit zorgen voor algemene griepverschijnselen zoals keelpijn, hoofdpijn, hoesten of koorts. Daarnaast kunnen patiënten ook last krijgen van een oogontsteking. Het subtype H5N1 is wél gevaarlijk voor mensen. (15) De zorgen voor een vogelgrieppandemie onder mensen nemen toe onder virologen. Niet alleen vogels, maar ook zoogdieren als nertsen, zeehonden en mensen raken de laatste tijd regelmatig besmet. 

Verenpikken komt veelvuldig voor in de industrie. Dit is het uittrekken van de veren bij soortgenoten. Het wordt veroorzaakt door frustratie en stress. Om verenpikken te voorkomen, wordt er gebruikgemaakt van pijnlijke snavelbehandelingen. Hierbij wordt het puntje van de snavel verwijderd. Het punt van de snavel bij kippen zit vol zenuwuiteinden en is dus erg gevoelig. Na behandeling met een infraroodstraal groeit het puntje nooit meer terug. Bovendien lost de behandeling het probleem niet op. De EU laat elke lidstaat vrij om te bepalen of snavelbehandelingen toegestaan zijn. België staat snavelbehandelingen nog steeds toe en verdoving is daarbij niet verplicht. (17)

Regelgeving

Er zijn nochtans heel wat regels waar een pluimveehouder zich aan moet houden. Zo moet er voldoende en permanent (of op bepaalde tijdstippen) eten beschikbaar zijn. De ventilatie moet voorkomen dat de stal oververhit raakt en dat het te veel aan vocht verwijderd wordt. Er mag bovendien niet te veel lawaai zijn en voldoende, maar niet te veel, licht. Een pluimveehouder is verplicht om gewonde, zieke of dode dieren te helpen of te verwijderen en moet hiervoor de stal 2 keer per dag controleren. (16)

De maximale bezettingsdichtheid van een stal is 33 kg/m². Wanneer er echter aan bepaalde voorwaarden voldaan wordt, mag dit oplopen tot 42 kg/m². Het gemiddelde gewicht van een kip is 2,2 kg. Dat betekent dat er dus 15 tot zelfs 20 kippen op één vierkante meter mogen zitten! Een kip in de reguliere industrie wordt op 41 dagen geslacht. (9) (10)

Biologisch is niet beter

De voorwaarden voor een biologisch pluimveebedrijf zijn iets strenger. Eén derde van de stal moet bedekt zijn met strooisel en er moet buiten ook ruimte beschikbaar zijn. In vaste stallen mogen er 10 dieren met maximum 21 kg/m² zitten en in mobiele stallen 16 dieren met 30 kg/m². De minimum slachttijd is 81 dagen. De dieren krijgen dus iets meer ruimte en leven iets langer.

Indien een kip ziek wordt, krijgt ze niet meteen medicatie. Er wordt eerst gewerkt met voedingssupplementen of homeopathie. Als er echt geen andere oplossing is, mag het dier klassieke geneesmiddelen krijgen. Dit mag slechts één keer gebeuren, anders mogen de bioboeren het vlees niet meer als biologisch verkopen. In realiteit betekent dit dat de dieren langer ziek blijven.

Het transport van biodieren en dieren uit de gangbare veeteelt zijn hetzelfde. Kippen die van een bioboerderij komen, kennen een even gruwelijke dood als hun zusjes uit de gangbare industrie. (11) (12)

• Koop geen eieren en geen producten waar eieren in verwerkt zitten.
• Koop geen kippenvlees of ander vlees.
• Eet plantaardig met Try Vegan of de VeganChallenge.
• Word activist en zet je in voor kippen en andere dieren.