Vissen, wie zijn ze?
Er zijn tienduizenden soorten vissen, naast ontelbare andere soorten waterdieren. Ondanks dat hun leefomgeving driekwart van de planeet bedekt, kennen we hen niet. We roeien hen uit op gigantische schaal en onder verschrikkelijke omstandigheden.
We brengen steeds meer empathie op voor dieren, maar amper met vissen. Ookal representeren vissen de overgrote meerderheid (95%) van de slachtoffers in de dierenindustrie. Er worden jaarlijks tussen de 1000 tot 3000 miljard vissen gedood.
Vissen voelen wel degelijk pijn. Ze hebben allemaal afzonderlijke persoonlijkheidskenmerken en ze herkennen hun individuele soortgenoten, met wie ze communiceren. Ook octopussen en inktvissen hebben opmerkelijke cognitieve vaardigheden. Ze voelen o.a. pijn, net zoals kreeften, krabben en garnalen.
Het is niet omdat we minder empathie opbrengen voor waterdieren, dat hun leven en hun geluk minder van belang is. Hun leven en hun geluk staat op de eerste plaats, het gaat voor op ons medelijden en onze voorkeuren.
Wezens met wonderbaarlijke vaardigheden
Onze planeet bevat een buitengewone diversiteit aan vissoorten. Ze zijn veel fascinerender dan we zouden verwachten. Vele observaties en studies tonen aan dat veel vissen een zeer gedetallieerd bewustzijn hebben. Ze hebben een complex sociaal leven, ze bouwen banden op (soms met individuen van een andere soort), ze tonen strategie, schatten de baten in van hun acties, communiceren in een uitgebreide manier, ze leren dingen bij kunnen lang dingen onthouden, ze zijn nieuwsgierig en opmerkzaam, …
In tegenstelling tot een aanhoudende mythe, hebben vissen een langetermijngeheugen. Zalmen vinden de rivier terug waar ze geboren zijn (door de geur), nadat ze er meerdere jaren en duizenden kilometers ver verwijderd van waren. Ze vertonen vaardigheden die we niet van hun zouden verwachten.
Grondels vertonen een aantal verrassende ruimtelijke gaven. Deze vissen wonen in kleine vijvertjes die zich bij laagtij vormen rond rotsen. Wanneer een vogel hun probeert op te eten, dan springen de grondels van het ene vijverje in de andere, zonder tegen de rotsen aan te botsen. Dit zonder dat ze de andere vijver kunnen zien! Hoe doen ze dit dan? Ze onthouden hoe het nabije landschap eruitziet tijdens hoogtij en leiden daaruit af waar de vijvers zich gaan bevinden bij laagtij. Een experiment met een kunstmatige vijver concludeerde dat ze maar é én hoogtij nodig hebben om de topografie van de vijvers te onthouden.
Bovenal, en in tegenstelling tot wat velen denken, voelen vissen pijn en angst. Dat is wetenschappelijk bewezen. Het is om deze reden dat we moeten rekening houden met hun belangen.
Aliens van de zee
Koppotigen (octopussen, zeekatten, inktvissen) zijn fantastische ongewervelden: ze hebben blauw bloed, 3 harten en 8 tot 10 armen die uit zichzelf kunnen voelen en proeven. Hun zenuwstelsel is ver uitgespreid over hun hele lichaam en ze hebben een groot brein. Hun tentakels kunnen onafhankelijk reageren, zelfs wanneer deze gescheiden worden van hun lichaam, ze kunnen zelfs regenereren. Om roofdieren af te schrikken nemen sommige octopussen de vorm, kleur en manier van bewegen aan van roofvissen.
De cognitieve capaciteiten van octopussen laten vele onderzoekers versteld staan. Otto, bijvoorbeeld, klom omhoog langs zijn tank om water te spuwen naar een irritant spotlicht, waardoor dit kortsluiting gaf en de lamp uitging. Inky bevrijdde zichzelf uit haar tank ontsnapte via een leiding naar de zee. Ook Sid brak regelmatig uit zijn tank Mariene Studies Centrum van Nieuw Zeeland. Na verschillende pogingen, kreeg ook hij zijn vrijheid.
Er wordt intens gevist op koppotigen met zegens, trawlers en beuglijnen. Deze methoden om te vissen veroorzaken enorm veel lijden. In 2016 werden zo’n 5 miljoen ton koppotigen gevangen door vissers, dat is te vergelijken met 135.000 vrachtwagens van 35 ton elk. Het betekent een vreselijke dood voor miljarden dieren.
Bewustzijn onder de schelp
Op krabben, garnalen, kreeften en rivierkreeften wordt massaal gevist. De intensieve garnalenkweek groeit exponentieel. In 2016 doodden de visserij en landbouw elk 7 miljoen ton bewuste wezens, we hebben het dan over honderden miljard doden.
Het vissen op deze schaaldieren verwoest de zeebodem. Twee derde van de vangst bestaat uit andere zeedieren, de zogenaamde ‘bijvangst’. Schaaldieren die gekweekt worden, worden vaak gevoed met vissen gevangen in het wild – wat nog meer dood en lijden veroorzaakt.
Het zenuwstelsel van schaaldieren is minder gecentralizeerd dan bij vissen, maar complex genoeg om pijn te voelen. Kreeften en krabben worden levend ontleed en/of gekookt. Ze doorgaan een hel voor verscheidene minuten, totdat hun volledig perifeer zenuwstelsel verwoest is. In de industrie worden kreeften ondergedompeld in zoet water, waardoor ze een lijdensweg van twee uur moeten doorstaan.
Kreeften kunnen in het wild meer dan honderd jaar oud worden. Eens ze gevangen zijn, worden ze op mekaar gestapeld in dozen en hun scharen worden dichtgebonden. Ze moeten vaak langer dan een maand in deze dozen blijven.
Kom op voor de vissen!
Op zaterdag 28 maart organiseren we de Werelddag voor het Einde van de Visserij. Dit keer niet fysiek in Brussel en Den Haag, maar wel online. Doe jij mee?
Leer hier nog meer over vissen.
